اثر گیاهان شهدزا و گرده‌زا در برنامه‌ریزی کاربری مرتع از جنبه زنبورداری درحوزه طالقان میانی

نویسندگان

1 پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، کارشناسی ارشد

2 پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران، عضو هیأت علمی

3 دانشگاه ارمنستان، دکتری

چکیده

وجود پوشش گیاهی شهدزا و گرده‌زا در مراتع می‌تواند زمینة اشتغال جهت کاربری زنبورداری به عنوان یکی از جنبه‌های استفاده چند منظوره را فراهم آورد. به این منظور توسعه زنبورداری به عنوان یک راهکار مبتنی بر دانش بومی برای ایجاد اشتغال و جبران کاهش درآمد دامداران، به دلیل ضرورت کاهش دام و جلوگیری از فشار وارده بر مرتع توصیه می‌گردد. با توجه به ارتباط تنگاتنگ بین زنبور و گیاهان گلدار، شناسائی و مطالعه فنولوژی (به ویژه زمان گلدهی) گیاهان مورد علاقه زنبورعسل و نقاط پراکنش آنها از ابزارهای مهم برنامه‌ریزی جهت تعیین شایستگی منطقه از نظر زنبورداری، حفظ و جلوگیری از تخریب مرتع توسط چرای دام و توسعه زنبورداری می‌باشد. لذا جهت نیل به حداکثر تولید در زنبورداری آگاهی از این مهم الزامی است. عدم آگاهی و شناخت گیاهان و پتانسیل مناطق، استفاده مناسبی از ظرفیت زنبورپذیری مراتع به عمل نخواهد آمد. در این تحقیق بر اساس پتانسیل منطقه از نظر شناسایی و کاربرد گیاهان منطقه در زنبورداری، به عنوان ابزار مدیریت مرتعدار مدنظر قرار گرفته است. نمونه‌برداری در تیپ‌های گیاهی به روش تصادفی با استقرار 3 ترانسکت 200 متری و 30 پلات یک مترمربعی در راستای آن مستقر و نمونه‌برداری از گیاهان و درصد پوشش و درصد ترکیب گیاهی برداشت گردید. در منطقه مورد مطالعة طالقان میانی مهمترین تیره‌های گیاهی مورد استفاده زنبورعسل به ترتیب: Labiatae، Fabaceae، Asteraceae، Apiaceae، Rosaceae و Cruciferae و ... می‌باشد. از تعداد 175 گونه گیاهی در منطقه، 79 گونه مورد استفادة زنبورعسل می‌باشند که از نظر دامداران کم ارزش بوده و پوشش غالب مراتع ضعیف و بحرانی را تشکیل می‌دهند. لذا شناخت گیاهان و تعیین زمان گل‌دهی، منجر به تهیه تقویم زنبورداری و پتانسیل زنبورپذیری خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Pallen and Nectar Bearing Plants in Planning How to Use Rangeland in Bee Keeping Point of View

نویسندگان [English]

  • Sharbanou Fadaei 1
  • Hossein Arzani 2
  • Hossein Azarnivand 2
  • Gholamali Nehzati 2
  • Seyed Hassan Kaboli 2
  • Mansoureh Aminzadeh 3
1
2
3
چکیده [English]

The presence of nectar-and pollen- bearing plants as vegetative cover in rangelands can provide the ground for job opportunities in the context of beekeeping as an aspect of rangelands' multipurpose uses. Beekeeping, as an approach, based upon indigenous knowledge, is suggested to create jobs, and to somehow compensate for the animal husbandry's diminishing income (the fall of income due to the necessity of lowering the number of aniamls to ease the exerted pressure upon rangelands). Realizing the close relationship between bees and the flowering plants a study of the flowering plants (time of flowering in particular) appealing to honeybee, as well as an identification of the places where these plants grow more, are among the important tools of management towards a determination of a region's appropriateness as regards beekeeping. The end results are expected to be a prevention of rangeland degradation due to overgrazing, accompanied by the development of beekeeping job opportunities. A lack of knowledge in the field would, on the other hand, be a severe hindrance to proper exploitation of rangelands' beekeeping potential. In the course of the present study, the potentiality of the region concerning an identification and use of the region's plants in beekeeping enterprises has been put into consideration. Randomized sampling of plant types, cavere percentage, and plant combination percent was performed through a number of three 200 m2 transects along which a number of thirty plots (each of 1 m2 area) were assigned. In the study are a (Middle Taleghan), the most conspicuous plant families visited by bees were respectively Labiatae, Fabaceae, Asteraceae, Apiaceae, Rosaceae, and Crucifera. Seventy nine out of 175 plant species are visited and utilized by bees most. These species which form the dominant plant cover in poorer rangelands are lowly valued as viewed by animal keeper. A further knowledge of these plants along with particularly a close identification of their flowering days would lead to the preparation of a beekeeping calendar and an estimation of the rangelands' potential that can be dedicated to the enterprise.

کلیدواژه‌ها [English]

  • beekeeping
  • Iran.
  • Middle Taleghan
  • Nectar bearing plants
  • Polle bearing plants